Europa wciąż musi mierzyć się z ogromnym wyzwaniem jakim jest kryzys migracyjny. To największe zjawisko tego typu od II wojny światowej stanowi istotne zagrożenie dla państw kontynentu. Zarazem daje szansę na odmłodzenie starzejącej się Europy i pobudzenie jej gospodarczo.
Kryzys migracyjny 2015 – poważne wyzwanie dla Unii
Uznaje się, że kryzys migracyjny zaczął się w 2015 roku. Trzeba jednak zauważyć, że fala uchodźców narastała już wcześniej. W 2015 roku przybrała jednak tak duże rozmiary, że stała się istotnym problemem politycznym.
W tym okresie do Europy ruszyły setki tysięcy uchodźców z afrykańskich i azjatyckich krajów ogarniętych wojnami i problemami gospodarczymi. Głównymi państwami, z których pochodzili migranci, były Syria, Afganistan oraz Irak. O azyl wnioskowali jednak obywatele z wielu innych krajów, takich jak choćby Nigeria, Libia, Erytrea, Pakistan, Somalia, Maroko, Bangladesz, ale też z Bałkanów, np. Albańczycy.
Kryzys migracyjny 2015 roku wywołał spore niepokoje społeczne w wielu krajach unijnych, których mieszkańcy obawiali się napływu ludności obcej kulturowo. Kryzys był także sporym problemem logistycznym, jako że wiązał się z organizacyjnymi i ekonomicznymi wyzwaniami dla państw przyjmujących migrantów. Szacuje się, że w samym tylko 2015 roku do Europy przybyło milion uchodźców.
Kryzys migracyjny wywoływał także spore kontrowersje etyczne i humanitarne. Wielu uchodźców zginęło w czasie prób forsowania Morza Śródziemnego. Inni zmarli z wycieńczenia, np. w czasie prób nielegalnego przewiezienia migrantów samochodami. Do tego dochodziła zaś kwestia złych warunków w jakich zmuszeni byli przebywać migranci w obozach i ośrodkach dla uchodźców.
Przyczyny kryzysu migracyjnego są złożone, jako że mamy do czynienia z różnymi kierunkami napływu uchodźców. Z pewnością przyczyniła się do niego tzw. arabska wiosna, a także konflikty w krajach takich jak Irak i Afganistan. Oprócz niestabilnej sytuacji politycznej znaczenie miała także sytuacja gospodarcza i brak perspektyw w krajach pochodzenia uchodźców.
Istotnym czynnikiem był też dobrobyt, z którym kojarzy się Unia Europejska, a także humanitarny sposób traktowania uchodźców. Ponadto, kryzys migracyjny podsycała polityka ówczesnych przywódców państw europejskich.
Kryzys migracyjny – Białoruś i Rosja na wojnie hybrydowej
Choć kryzys migracyjny 2015 nie zakończył się w pełni do dnia dzisiejszego i wciąż od południa Europy napływają kolejni uchodźcy, w latach 2020-21 pojawiła się jego nowa odsłona. Tym razem nie było to jednak zjawisko naturalne, ale inspirowana przez służby specjalne operacja, która doprowadziła do dużego konfliktu polityczno-humanitarnego w Europie Środkowo-Wschodniej. Chodzi tu o kryzys migracyjny na granicy z Białorusią.
W tym wypadku zjawisko to wiąże się ze sfałszowanymi wyborami na Białorusi. Aleksander Łukaszenka – wraz z rosyjskimi służbami – doprowadził po nich do sztucznego kryzysu migracyjnego, sprowadzając uchodźców do swojego kraju, a następnie przerzucając ich na granice Białorusi z krajami Unii Europejskiej. W ten sposób kryzys migracyjny pojawił się na granicy krajów bałtyckich oraz Polski. Problem ten nie przybrał jednak tak dużego wymiaru jak wcześniejsze fale uchodźcze.
Kryzys migracyjny w Europie – wojna w Ukrainie
Z kolejnym etapem kryzysu migracyjnego Europa musi się mierzyć w wyniku działań Rosji w Ukrainie. Wojna, którą to państwo wywołało, spowodowała falę uchodźców, która przelała się przez unijne granice. W krótkim czasie do Europy trafiły miliony uchodźców. Wywołało to kryzys migracyjny w Polsce, stanowiący kolejne obciążenie dla samorządów i rządu po pandemii. Wiadomo, że granicę przekroczyło ponad 3 mln uchodźców z Ukrainy. Część zatrzymała się w kraju, a część pojechała dalej, do innych państw Europy, np. do Niemiec. Szacuje się, że w Polsce może obecnie przebywać około 1,5 do 2 mln obywateli Ukrainy.
Skutki kryzysu migracyjnego w Europie są poważne dla całego kontynentu. Europa długo będzie się z nimi zmagać. Już teraz mamy do czynienia z politycznymi, społecznymi i gospodarczymi efektami migracji. Z pewnością migracja będzie miała istotny wpływ demograficzny oraz kulturowy. W krajach Europy pojawią się mniejszości, których albo wcześniej nie było, albo były one dużo mniejsze i mniej znaczące.
Kryzys migracyjny to zagrożenia związane z integracją nowych obywateli. To także wyzwania ekonomiczne oraz logistyczne, jako że migracja oznacza spore koszty dla państw przyjmujących uchodźców. Istnieją też zagrożenia związane z infiltracją Europy przez rosyjskich szpiegów oraz terrorystów islamskich związanych z ISIS czy Al-Kaidą lub innymi organizacjami tego typu. Jednocześnie fala uchodźców może też mieć pozytywne skutki. Może być źródłem gospodarczego ożywienia, które pomoże starzejącej się Europie obudzić drzemiący w niej potencjał, pobudzając ją do działania i generując nowe miejsca pracy. Mimo wielu zagrożeń, bilans kryzysu uchodźczego może się jeszcze okazać dla Europy korzystny. Wymaga to jednak odpowiedzialnego i rozsądnego przywództwa ze strony władz zarówno Unii Europejskiej, jak i poszczególnych krajów członkowskich.